بررسی کشت دوم هیبریدهای مختلف آفتابگردان در تاریخ های مختلف کاشت در مناطق معتدل سرد کرمانشاه

. بدین منظور آزمایشی جهت بررسی امکان کشت دوم آفتابگردان در مناطق معتدل سرد کرمانشاه به صورت طرح کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات اسلام آباد غرب در سال 1389 انجام گردید. تاریخ های کاشت با سه سطح شامل 20 خرداد ماه، 5 تیر ماه و20 تیر ماه در کرت های اصلی و هیبریدهای آفتابگردان شامل آذرگل، فرخ(shf-81-85)، shf-81-9o و آلستار در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد صفات با اهمیتی مثل عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد و عملکرد روغن دانه به روش سوکسله و n.m.r.، درصد پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه، وزن هزار دانه، تعداد روز تا مرحله ستاره ای شدن، تعداد روز تا مرحله گلدهی کامل، طول مدت گلدهی، مرحله رسیدگی فیزیولوژیک، شاخص سطح برگ، عملکرد ماده خشک کل و ارتفاع بوته در تاریخ های مختلف کاشت دارای اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 یا 5 درصد بودند. صفات زراعی تعداد روز تا مرحله غنچه دهی، تعداد روز تا رسیدن به مراحل گلدهی، قطرطبق، قطر ساقه به انضمام صفات مذکور فوق و به استثنای درصد روغن به روش سوکسله در بین هیبریدها اختلاف معنی داری را در سطح احتمال احتمال 5 درصد نشان دادند. اثرمتقابل ژنوتیپ و تاریخ کاشت برای صفات تعداد روز تا مرحله ستاره ای شدن، تعداد روز تا مرحله غنچه دهی، عملکرد روغن روش سوکسله، درصد پروتئین دانه، قطر طبق، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، عملکرد ماده خشک کل، شاخص سطح برگ اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 یا 5 درصد نشان دادند. وزن هزار دانه و شاخص برداشت مهمترین صفات در تاریخ کاشت اول برای عملکرد دانه بودند. درصد روغن و پروتئین دانه در تاریخ کاشت اول به ترتیب بیشترین وکمترین میزان را نشان دادند. هیبرید آذرگل با 104 روز دارای بیشترین طول دوره رویش و هیبریدهای آلستار و فرخ با 95 روز دارای کمترین طول دوره رویش بودند. با توجه به مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن، هیبرید آذرگل بیشترین عملکرد دانه و روغن را به روش n.m.r. نشان داد. هیبرید shf-81-90 بیشترین میزان عملکرد ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، قطر طبق، عملکرد روغن به روش سوکسله را به خود اختصاص داد. هیبرید های آذرگل و shf-81-90 از نظر درصد روغن به روش n.m.r. بیشترین میزان را داشتند. ارتفاع کم آلستار و تا اندازه ای فرخ در مقایسه با shf-81-90 و آذرگل، امکان کشت آفتابگردان را در تراکم های بیشتر فراهم خواهد آورد. با توجه به طولانی بودن دوره رویش، بزرگ بودن طبق و بالا بودن مواد فیبری هیبریدهای آذرگل و shf-81-90 نسبت به هیبریدهای فرخ و آلستار و طولانی شدن زمان برداشت مکانیزه به علت خشک شدن طبق هیبریدهای shf-81-90 و آذرگل، توصیه می شود برای کاشت تا نیمه تیرماه هیبریدهای آذرگل و shf-81-90 و برای نیمه دوم تیرماه هیبریدهای آلستار و فرخ استفاده گردد. واژه های کلیدی: آفتابگردان،کشت دوم، هیبرید جدید، عملکرد دانه و درصد روغن دانه